Rozpoczynamy cykl artykułów poświęconych Wrocławiowi – mieście, w którym 31 maja 2014 r. odbędzie się III Ogólnopolski Zlot fanów Bon Jovi. Zanim jednak spotkamy się w klubie “Od Zmierzchu Do Świtu” poznajmy lepiej miasto, w którym przyjdzie nam się bawić. Od dziś, w każdy poniedziałek będziemy publikować artykuły przybliżające warte odwiedzenia miejsca we Wrocławiu. W założeniu ma to być coś na kształt mini przewodnika po najpiękniejszych zakątkach historycznej stolicy Śląska. Przy okazji zlotu będziemy chcieli zachęcić Was do zwiedzenia tego bogatego w zabytki miasta.

Wrocław to miasto na prawach powiatu w południowo-zachodniej Polsce, siedziba władz województwa dolnośląskiego i powiatu wrocławskiego. Położone w Europie Środkowej na Nizinie Śląskiej, w Pradolinie Wrocławskiej, nad rzeką Odrą i czterema jej dopływami.

To właśnie tutaj krzyżowały się dwie główne drogi handlowe – Via Regia i Szlak bursztynowy. Czwarte pod względem liczby ludności miasto w Polsce – 631 188 mieszkańców oficjalnie zameldowanych na pobyt stały, piąte pod względem powierzchni – 293 km2. Wrocław jest również jednym z najstarszych miast Polski pod względem lokacji na prawach miejskich.

Od roku 1000, na mocy dekretu papieża Sylwestra II, Wrocław stał się stolicą nowo powołanej diecezji wrocławskiej (jednej z czterech w Polsce), od 1929 r. archidiecezji wrocławskiej, a od 1992 metropolii wrocławskiej. Jest siedzibą wrocławskiej diecezji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP (1947 r.), prawosławnej diecezji wrocławsko-szczecińskiej (1951 r.), a także diecezji wrocławsko-gdańskiej Kościoła greckokatolickiego (1997).

[Foto1]

Pochodzenie nazwy miasta nie jest jasne, ponieważ w najstarszych określeniach tej nazwy zapisanych przez Thietmara jako Wrotizlaensem i Wortizlava, oraz późniejszej z 1133 r. jako Vuartizlau, występuje grupa -ar-, -ro-, a nie czeska -ra- ujawniająca się jako część nazwy miasta w późniejszych wiekach, co mogłoby wskazywać, że pochodzenie nazwy miasta należy tłumaczyć jako gród Wrocława, Wrocisława, Warcisława, które to imię było popularne wśród rycerstwa polskiego w różnych formach i odmianach. Istnieje też hipoteza, że nazwa miasta pochodzi przypuszczalnie od imienia zmarłego w 921 roku księcia czeskiego Vratislava I, który być może czasowo panował nad grodem i który według legend jest założycielem miasta. Według tej koncepcji w VI wieku słowiańskie plemię Ślężan osiedliło się nad Odrą i wzniosło na Ostrowie Tumskim gród, który Vratislav I umocnił. Poza ww. argumentami językowymi, koncepcja ta napotyka też na wątpliwości natury historycznej, ponieważ dotychczasowe datowanie pierwszego wrocławskiego grodu na lata 940-970 przypada na co najmniej dwadzieścia lat po śmierci Vratislava.

Miasto po raz pierwszy wzmiankowane w sposób jednoznaczny w roku 1000 w związku z założeniem (podczas zjazdu gnieźnieńskiego) biskupstwa (jednego z czterech na terenie ówczesnej Polski). Osadnictwo na tych terenach istniało już jednak od VI wieku, kiedy to słowiańskie plemię Ślężan osiedliło się nad Odrą i wzniosło na Ostrowie Tumskim gród, który Wratysław I umocnił w X wieku. Od końca X wieku Wrocław znajdował się pod panowaniem Piastów i był jedną z głównych siedzib królestwa (łac. sedes regni principalis). W średniowiecznej Kronice Polskiej Galla Anonima spisanej w latach 1112–1116 Wrocław obok Krakowa oraz Sandomierza zaliczony został do jednej z trzech głównych stolic Królestwa Polskiego.

Miasto jest położone na Nizinie Śląskiej na wysokości od 105 do 155 m n.p.m., między Wzgórzami Trzebnickimi na północy, a Sudetami na południu. Wrocław leży nad rzeką Odrą i czterema jej dopływami, które zasilają ją w granicach miasta: Bystrzycą, Oławą, Ślęzą i Widawą. Dodatkowo na terenie miasta znajduje się wiele strug.

Wrocław czerpie wodę pitną z obszaru terenów wodonośnych zasilanych wodami podziemnymi i powierzchniowymi rzek Oławy i Nysy Kłodzkiej poprzez Kanał Nysa-Oława. Miasto posiada oczyszczalnię ścieków na osiedlu Janówek.

We Wrocławiu zarejestrowano obecność ponad 200 gatunków ptaków, z czego ponad 100 ma tu swoje miejsca gniazdowania. Podobnie jak w innych dużych miastach polski, najliczniejsze są gołębie.

[Foto2]

Mimo zniszczeń wojennych (70% budynków) w mieście zachowało się wiele budowli bądź w stanie pierwotnym, bądź odrestaurowanych czy odbudowanych po wojnie. Do wyróżniających się należą: gotycki ratusz na Rynku, gotyckie kościoły: Archikatedra św. Jana Chrzciciela na Ostrowie Tumskim (przy niej barokowa kaplica Elektorska według projektu Fischera von Erlacha), Katedra św. Marii Magdaleny, Katedra greckokatolicka św. Wincentego i św. Jakuba (sobór),Bazylika św. Elżbiety, Św. Krzyża, NMP na Piasku, św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława, Kościół św. Wojciecha, neogotycki św. Michała Archanioła; barokowy zespół głównych budynków Uniwersytetu Wrocławskiego z Aulą Leopoldina; neogotycki budynek Dworca Głównego; modernistyczne: Hala Ludowa (proj. Max Berg na Wystawę Stulecia, 1913; używana dziś jest także nazwa „Hala Stulecia”, tłumaczenie pierwotnej niem. nazwy Jahrhunderdhalle), gmach Opery Wrocławskiej, Hotel Monopol, Hala Targowa, Dom Handlowy Braci Barasch, Dom Towarowy Renoma, Dom Towarowy Rudolf Petersdorff (obecnie „Kameleon”) zaprojektowany przez Ericha Mendelsohna, budynki wystawy „Mieszkanie i miejsce pracy” (1929, m.in. dom projektu Hansa Scharouna), budynki Browaru Piastowskiego, Pałac Spätgenów, Pałac Schaffgotschów, Landeshaus, Urząd Pocztowy, wieże ciśnień przy alei Wiśniowej, Na Grobli i przy alei Kasprowicza.

Oprócz tego w mieście zachowało się ponad osiem tysięcy zabytkowych kamienic reprezentujących style historyczne pochodzących z XIX i początków XX wieku, które władze samorządowe starają się w ramach specjalnych programów rewitalizacyjnych sukcesywnie poddawać renowacjom. Jest to największe tego typu skupisko zabytkowego budownictwa w Polsce oraz jedno z największych w Europie. Kamienice te prezentują style począwszy od baroku poprzez klasycyzm, historyzm, secesję aż po modernizm. Wiele kamienic prezentuje wysokie walory architektoniczno-estetyczne. W niektórych przypadkach są to zachowane całe ciągi ulic architektury historyzującej jak chociażby ulica Miernicza oraz plac księdza Stanisława Staszica na osiedlu Nadodrze.W budynku Banku Zachodniego na rogu Rynku i placu Solnego działa jedyny we Wrocławiu paternoster, czyli winda bez drzwi, która jeździ ze stałą prędkością, nie zatrzymując się na poszczególnych piętrach.

Wrocław jest piątym miastem w Europie pod względem liczby mostów (i kładek); plasuje się za Hamburgiem, Amsterdamem, Wenecją i Petersburgiem. Jako jedno z nielicznych miast w Europie ma zachowaną i stale wypełnioną wodą fosę miejską.

Wrocławski ratusz jest jednym z najstarszych ratuszy w Polsce. Na wysokiej wieży mieści się najstarszy w Polsce dzwon zegarowy i najstarszy, z 1368 r., zegar wieżowy. W piwnicach budynku znajduje się najstarsza (z XIV wieku)restauracja w Europie – Piwnica Świdnicka.

Miejsc wartych odwiedzenia jest we Wrocławiu wiele. Możnaby wymienić tu chociażby:

Hala Stulecia (dawniej Hala Ludowa) – obiekt wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, uznany za pomnik historii.

Zespół historycznego centrum – uznany za Pomnik historii: Ostrów Tumski (dawniej osobna wyspa) – najstarsza, zabytkowa część Wrocławia zasiedlona co najmniej od IX wieku, swój rozwój zawdzięcza dogodnemu położeniu, gdyż był
to najwygodniejszy punkt przekraczania Odry.

Stare Miasto – najstarsza i najciekawsza część lewobrzeżnego Wrocławia, wywodząca się z trzynastowiecznego miasta lokacyjnego.

Rynek z Ratuszem, Nowym Ratuszem, Piwnicą Świdnicką i Browarem Spiż – jeden z największych rynków staromiejskich w Europie o wymiarach 205 na 175 m. Pod względem wielkości plac plasuje się jako 28 w Europie oraz 3 w Polsce. Otaczające budynki reprezentują style różnych epok.

plac Solny – dawny średniowieczny plac targowy, swym narożnikiem styka się z Rynkiem. Prawdopodobna data powstania to koniec XIII wieku.

Nowy Targ – jeden z trzech historycznych placów targowych Wrocławia, powstał prawdopodobnie już około 1214 r.

ulica Szewska – będąca częścią strefy pieszej. Jest jedną z reprezentacyjnych ulic miasta.

Panorama Racławicka

Stadion Miejski – jedna z aren Euro 2012

Wrocławska Fontanna Multimedialna

Pałac Królewski (Pałac Spätgenów)

Ogród zoologiczny (założony w 1865 r – największa w Polsce liczba gatunków – 565, łącznie około 7100 zwierząt)

Ogród botaniczny – powołany w 1811 na terenie Ostrowa Tumskiego. Obejmuje obszar 7,4 ha (i 0,33 ha pod szkłem). Znajduje się w nim około 7,5 tysiąca gatunków roślin.

Park Szczytnicki z Ogrodem Japońskim – zajmuje powierzchnię około 100 ha co sprawia, że jest jednym z największych parków Wrocławia. Ma on charakter krajobrazowy i duże walory kompozycyjne oraz dendrologiczne (około 400 gatunków
drzew i krzewów).

Stary Cmentarz Żydowski – zabytkowy cmentarz stanowiący obecnie Muzeum Sztuki Cmentarnej, które jest oddziałem

Wrocław to niewątpliwie jedno z najpiękniejszych polskich miast. Zachęcamy do przedstawiania swoich propozycji miejsc, których będąc w historycznej stolicy Śląska nie można przegapić.

Opracowano na podstawie:

www.wikipedia.org
www.wroclaw.pl