W trzecim epizodzie cyklu “Wrocławskim szlakiem” wybierzemy się podziwiać Panoramę Racławicką, która obok Panoramy siedmiogrodzkiej, Golgoty oraz Męczeństwa Chrześcijan w Cyrku Nerona jest jedną z czterech XIX-wiecznych panoram namalowanych pod kierownictwem Jana Styki i Wojciecha Kossaka. Zdecydowanie warto, podczas odwiedzin Wrocławia z okazji III Ogólnopolskiego Zlotu Fanów Bon Jovi (31 maja 2014 r., klub muzyczny “Od Zmierzchu Do Świtu”), zobaczyć miejsce wystawienia tego imponującego dzieła.

Po II wojnie światowej, dzięki staraniom władz polskich, udało się odzyskać od ZSRR część lwowskich dzieł sztuki. Ówczesny polski Rząd Jedności Narodowej postanowił zbiory te, wraz z Panoramą, umieścić we Wrocławiu.

W 1893 roku z okazji 100-lecia insurekcji kościuszkowskiej rada miasta Lwowa zamówiła u Jana Styki Panoramę Racławicką, która miała być główną atrakcją na otwarciu Powszechnej Wystawy Krajowej we Lwowie w 1894 r. Kierownictwo projektu powierzono Styce, który zaprosił do uczestnictwa Wojciecha Kossaka oraz innych malarzy. W owym czasie w Europie panowała moda na tworzenie panoram, a szczególną popularnością cieszyły się panoramy o tematyce historycznej, batalistycznej oraz religijnej. Popularność opierała się na spotęgowanych monumentalnością i owalnym kształtem efektach iluzji, które przy pomocy środków artystycznych uzyskiwali ich twórcy. Dzięki połączeniu obrazu olejnego z elementami dekoracyjnymi leżącymi u jego podnóża artyści zacierali granicę między widzem, a dziełem i publiczność odczuwała wrażenie uczestnictwa w uwiecznionych wydarzeniach

[Foto1]

Panorama Racławicka we Wrocławiu to jedno z niewielu miejsc na świecie, gdzie podziwiać można relikt dziewiętnastowiecznej kultury masowej. Wielkie malowidło (15x114m), dzięki zespoleniu szczególnych zabiegów malarskich (specjalna perspektywa) i technicznych (oświetlenie, sztuczny teren, zaciemnione, kręte podejście), “przenosi” widza w inną rzeczywistość i inny czas. Panorama Racławicka to pierwsze i jedyne zachowane do dziś polskie dzieło tego rodzaju.

Pomysłodawcą Panoramy był znany lwowski malarz Jan Styka (1858-1925), który zaprosił do współpracy znakomitego batalistę Wojciecha Kossaka (1856-1942). Pomagali im: Ludwik Boller, Tadeusz Popiel, Zygmunt Rozwadowski, Teodor Axentowicz, Włodzimierz Tetmajer, Wincenty Wodzinowski i Michał Sozański.
Autorom pomysłu zależało głównie na upamiętnieniu tradycji narodowych w setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej i zwycięskiej bitwy stoczonej 4 kwietnia 1794 pod Racławicami przez wojska powstańcze – z udziałem słynnych kosynierów – pod wodzą generała Tadeusza Kościuszki (1746-1817) – z wojskami rosyjskimi dowodzonymi przez generała Tormasowa. “Krzepiąca serca” bitwa racławicka miała dla będącego wówczas w niewoli narodu niezwykłe znaczenie. Dlatego organizowana w roku 1894 we Lwowie Powszechna Wystawa Krajowa była dobrą okazją do realizacji projektu Styki. Specjalnie tkane płótno zakupiono w Brukseli, żelazną konstrukcję rotundy projektu Ludwika Ramułta – w Wiedniu. Budynek rotundy, usytuowanej w Parku Stryjskim we Lwowie gotowy był w lipcu 1893. Olbrzymie malowidło powstało w ciągu zaledwie 9 miesięcy, między sierpniem 1893 a majem 1894. Uroczyste otwarcie Panoramy Racławickiej nastąpiło 5 czerwca 1894. Od początku cieszyła się niesłabnącym zainteresowaniem widzów i od razu stała się głównym magnesem przyciągającym do Lwowa rzesze turystów.

Po II wojnie światowej, w 1946 roku malowidło wraz z częścią zbiorów Ossolineum trafiło do Wrocławia. Tu kolejne Społeczne Komitety czyniły starania o konserwację i ekspozycję płótna. Oczekiwania wielu Polaków spełniły się dopiero po wstrząsie sierpnia 1980. Ponowne udostępnienie Panoramy nastąpiło 14 czerwca 1985. Ogromna atrakcja starego Lwowa stała się natychmiast główną atrakcją Wrocławia.

[Foto2]

Współcześni widzowie także mogą uczestniczyć w niecodziennym spektaklu złudzeń. Wśród licznych gości zwiedzających Panoramę Racławicką znaleźli się: papież Jan Paweł II, królowa Holandii Beatrix i Czesław Miłosz.

Specjalnie dobudowane pomieszczenie do którego wchodzi się z holu głównego, w którym ukazuje się historyczne aspekty bitwy pod Racławicami. Wejście do niej znajduje się za kasą biletową, obok wejścia na platformę widokową. W środkowej części rotundy prezentowana jest plastyczna mapa terenu, powtarzająca układ topograficzny rejonu, na którym odbywała się bitwa racławicka. Kolorowymi diodami zaznaczono pozycje i ruchy wojsk walczących w bitwie – wojska polskie (diody żółte) i wojska rosyjskie (diody zielone). Przebieg bitwy racławickiej w oparciu o historyczne źródła przedstawia komentarz czytany przez lektora (w sześciu językach: polski, angielski, niemiecki, rosyjski, francuski, hiszpański), ożywiany dodatkowo przez zapalające się odpowiednio partie kolorowych diod. Informacje historyczne zawarte w komentarzu można tu skonfrontować z artystyczną wizją Kossaka i Styki. W gablotach na obrzeżach rotundy znajduje się ekspozycja Barwa i broń wojsk walczących pod Racławicami 4 kwietnia 1794. Prezentowanych jest na niej 107 figurek ukazujących żołnierzy polskich i rosyjskich, w mundurach z epoki. W gablotach przedsionka Małej Rotundy wystawione są szkice malarskie, jakie Jan Styka i Wojciech Kossak wykonali na polach racławickich w kwietniu 1893 r. oraz malowany projekt plakatu Panoramy we Lwowie z 1894 r.

W czterech, wydzielonych, półkolistymi zakolami na ścianie południowej i zmiennym poziomem posadzki, aneksach można zapoznać się prezentacjami multimedialnymi, rozszerzającymi naszą wiedzę o Panoramie Racławickiej, jej twórcach i losach, szczegółach konserwacji oraz o innych europejskich panoramach.

1.Aneks pierwszy (na wprost wejścia) – przestrzenna mapa z zaznaczonym szlakiem bojowym Insurekcji Kościuszkowskiej od Krakowa przez Racławice, Szczekociny, Połaniec, Warszawę do Maciejowic

2.Aneks drugi – na monitorze przedstawiane są prezentacje o innych polskich panoramach, panoramach europejskich oraz o twórcach Panoramy Racławickiej (w języku polskim)

3.Aneks trzeci – na monitorze emitowany jest film o konserwacji Panoramy Racławickiej i przygotowaniu jej do ekspozycji we wrocławskiej rotundzie ( w języku polskim)

4.Aneks czwarty – na monitorze przedstawiane są te same prezentacje co w 2 aneksie, ale w wersji angielskiej

Wystawy czasowe

1.Dostojni goście w Panoramie Racławickiej. W witrynie holu Panoramy eksponowana jest wystawa Dostojni goście w Panoramie Racławickiej, ukazująca na fotografiach wizyty w Panoramie ważnych gości (m.in. Papież Jan Paweł II, królowa Holandii Beatrix, król Belgów Albert II) oraz ich wpisy do Księgi Honorowej.

2.Nasz Patron Tadeusz Kościuszko cz. V – wystawa, na której eksponowane są pamiątki związane ze szkołami, których patronem jest Naczelnik. Stanowi ona fragment kolekcji Krzysztofa Lachowicza “Ikonografia Kościuszkowska”.

3.Wystawa pokonkursowa IX Międzynarodowego Konkursu Ekslibrisów Kościuszkowskich, na której prezentowanych jest ponad osiemdziesiąt ekslibrisów z Polski i zagranicy, w tym prace wyróżnione i nagrodzone.

Godziny otwarcia

02.11.2013 – 14.04.2014 w godzinach 9.00 – 16.00 od wtorku do niedzieli
15.04.2014 – 30.09.2014 w godzinach 9.00 – 17.00 od poniedziałku do niedzieli
01.10.2014 – 31.10.2014 w godzinach 9.00 – 17.00 od wtorku do niedzieli
02.11.2014 – 15.04.2015 w godzinach 9.00 – 16.00 od wtorku do niedzieli

Ceny biletów

Bilet normalny: 25 zł
Bilet ulgowy: 18 zł
Bilet rodzinny: 18 zł za osobę
Bilet specjalny (dla opiekunów grup szkolnych): 1 zł
Bezpłatny wstęp: dzieci do 7 lat, pracownicy muzeów, członkowie Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) i Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS)

Informacje podane za: http://www.panoramaraclawicka.pl/