Tym razem chciałbym Wam przybliżyć niewątpliwie urokliwy obszar dzielnicy Śródmieście. Grodzisko bowiem to interesujący zespół fortyfikacji miejskich z XIX wieku.
Grodzisko położone jest w północno-zachodniej części gdańskiego śródmieścia. Graniczy z osiedlami administracyjnymi Aniołki oraz Siedlce. Wewnątrz Śródmieścia graniczy od wschodu ze Starym Miastem a od południa z Nowymi Ogrodami. Nad Grodziskiem wznosi się Góra Gradowa o wysokości 46 m n.p.m.
Grodzisko przed wiekami pełniło początkowo rolę miejsca obserwacyjnego okolicznych wzniesień i lasu. Przypisywana mu była lokalizacja (w XII wieku) Zamku Książąt Pomorskich: “zamek książęcy miał być na Górze Zamkowej (Hagelsberg)”.
[Foto1]Fortyfikacje miejskie, od zachodniej strony miasta, postanowiono rozbudować w XVI i XVII wieku. Usypano ciąg wałów z bastionami i fosą. Były to fortyfikacje typu starowłoskiego, łączące wały ziemne z elementami murowanymi. Powstał w ten sposób zewnętrzny, zachodni ciąg fortyfikacji, których elementem było Grodzisko. Projektantami linii obronnych byli Jan i Jerzy Strakowscy. W efekcie przeprowadzonych prac, Grodzisko stało się ważnym elementem obrony Gdańska i uchroniło Gdańsk w trakcie oblężenia przez Szwedów, w czasie potopu, jak i w trakcie wojny północnej.
Grodzisko zostało przebudowane w 1807 r. przez Prusy, w trakcie obrony przed wojskami francuskimi.
[Foto2]Obecny kształt Grodzisko uzyskało w trakcie generalnej przebudowy, w latach 1867-1874. Powierzchnia zespołu pofortecznego wynosi 27 ha.
Miejsca warte odwiedzenia
1. Punkt widokowy – Bastion Jerozolimski z 1655 r.
2. Krzyż Milenijny
3. Fort
4. Zabytkowy zespół poszpitalny Bożego Ciała
5. Pomnik Cmentarz Nieistniejących Cmentarzy
6. Teren byłego cmentarza ewangelickiego pw. Bożego Ciała, czynnego w latach 1815-1956
7. Pomnik z 1898 r., żołnierzy rosyjskich poległych podczas oblężeń Gdańska w 1734, 1807 i 1813 r.
8. Gmach dawnej szkoły wojennej, zbudowanej w latach 1891-1894 (obecnie Powiatowy Urząd Pracy)
9. Fortyfikacje ziemne
10. Zabytkowa Reduta Napoleońska w Grodzisku
11. Betonowa wieża obserwacyjna z II wojny światowej, służąca obronie przeciwlotniczej (na szczycie Reduty Napoleońskiej)
12. Grób rodziny Klawitterów, zasłużonej dla przemysłu stoczniowego w Gdańsku
13. Dawna zbrojownia (obecnie budynek mieszkalny przy ul. 3 Maja)
14. Pozostałości fosy (obecnie staw), flankującej nieistniejącą Bramę Nowych Ogrodów
15. Zabudowania z 1854 r., dawnego Sądu Kryminalnego w Gdańsku: sąd, brama, areszt i zakład karny (obecnie Areszt Śledczy Gdańsk i Sąd Apelacyjny przy ul. Nowe Ogrody 28/29).
Fort Grodzisko usytuowany jest w pobliżu Dworca Gdańsk Główny i Dworca PKS.
Michał Jarosławski
